چگونه کودک را تنبیه کنیم

شمار تنبیه‌ها برای یک کودک 11، 12 ساله بسیار بیشتر از یک نوجوان 15، 16 ساله است. به‌طور کلی تنبیه عبارت است از: محروم کردن فرد از چیزی که برای او اهمیت دارد، و نیز انگشت نهادن بر آنچه می‌تواند رفتار فرد را تحت‌الشعاع قرار دهد (برخورد منفی).

 انواع تنبیه‌هایی که از سوی بسیاری از والدین مورد استفاده قرار می‌گیرد به 5 دسته ی کلی قابل تقسیم است. برخی از این تنبیه‌ها موثر بوده و باید به‌طور مکرر مورد استفاده قرار گیرد ولی برخی دیگر فاقد تأثیر است و باید در مواردی اندک و اتفاقی بدان پرداخت یا حتی‌الامکان از آنها دوری جست.

در این روش، نوجوان به دلیل انجام ندادن کاری که از او خواسته شده است جریمه می‌شود و امتیازاتی را از دست می‌دهد؛ به عبارت دیگر هر رفتار خاص، بهای خاصی دارد که باید برای آن پرداخت گردد.
هر نوع فعالیت، امتیاز یا کاری که برای نوجوان مهم باشد می‌تواند به عنوان جریمه مورد استفاده قرار گیرد.
مثالی را در مورد نوجوانی که به موقع به خانه باز نمی‌گردد عنوان می‌کنیم. پسر نوجوانی، هیچ‌گاه در ساعتی که قول داده به خانه برنمی‌گردد. باید به او گفت : «قرار است ساعت 8 در خانه باشی، برای هر دقیقه‌ای که دیر کنی به همان نسبت فردا شب باید زودتر به خانه بیایی.» باید تعداد برخوردهای نوجوانی را که با والدین خود مشاجره می‌کند، طی هر روز یادداشت کرد و برای هر مرتبه‌ای که آن رفتار را مرتکب می‌شود10 دقیقه از وقتی را که اجازه دارد به تماشای مسابقه ی فوتبال از تلویزیون بپردازد کاهش داد.

هنگامی که از شیوه تنبیه استفاده می‌کنید، چند نکته ی مهم را به خاطر داشته باشید:

نخست، باید به طور دقیق مشخص کنید که چه رفتاری چه جریمه‌ای دارد؛

دوم، نوع امتیازی که فرزندتان به هنگام ارتکاب رفتار ناشایست از آن محروم می‌شود باید به‌طور دقیق مشخص باشد.

سوم، تنبیه باید با تشویق و جایزه همراه باشد تا موثر افتد.

چهارم، تنبیه نباید آنقدر سنگین باشد که فرزندتان به شما بدهکار شود و نتواند بدهی خود را پرداخت کند. به‌ عنوان مثال، اگر به فرزندی که رفتاری ناشایست دارد بگویید هر بار که این رفتار را مرتکب شدی تا نیم ساعت نمی‌توانی تلویزیون تماشا کنی، ممکن است به دلیل دفعات زیادی که آن رفتار را مرتکب می‌شود، سراسر مدتی که در خانه است قادر به تماشای تلویزیون نباشد. یا اگر به فرزندتان بگویید برای هر نمره 18 یا 20مقداری پول به تو می‌دهم ولی برای هر نمره 12 یا 14 تو باید به من پول بدهی، ممکن است تا آخر سال تحصیلی فرزند 13 ساله شما، به شما بدهکار هم بشود و توان پرداخت آن را نداشته باشد.


برای موثر بودن این نوع تنبیه، نوجوان باید سرگرم فعالیتی باشد که مورد علاقه ی اوست تا از طریق توقف آن فعالیت بتوان او را تنبیه کرد. با توجه به این‌که بعضی از بچه‌های امروزی دارای دستگاه بازی‌های کامپیوتری یا سایر سرگرمی‌ها در اتاق خود هستند، محبوس کردن آنها در اتاق جریمه مناسبی نیست. از سوی دیگر، به دلیل آن‌که نوجوانان مایلند تنها باشند، محبوس کردن آنها در اتاق تنبیه موثری نخواهد بود. اکنون به چند مثال توجه کنید:

مادری به همراه دخترش برای خرید لباس به مرکز خرید رفته است. دختر در مورد مدل لباس با او جر و بحث می‌کند. مادر ممکن است به او بگوید تا سه بار به تو اخطار می‌دهم اگر باز به جر و بحث ادامه دادی تا هفته بعد از خرید منصرف شده و به خانه برمی‌گردیم؛ دختر او متوجه می‌شود که اگر به رفتارش ادامه دهد از ادامه ی خرید محروم خواهد شد.

شما ممکن است پسر 16ساله خود را برای 2ساعت به تمرین رانندگی ببرید. پس از مدت کوتاهی پسر شما سرعت خود را افزایش می‌دهد. شما به او می‌گویید: هر بار که سرعت از حد مجاز بالاتر رود 10 دقیقه از مدت تمرین (2ساعت) کسر خواهد شد. 1- از دست دادن امتیازات 2- جلوگیری از فعالیت‌های مورد علاقه یک نوجوان (تنبیه تحریمی)