همسر بد اخلاق

همانا انسان به خاطر سوء خلقش، به پایین ترین جایگاه جهنّم سقوط می کند. (میزان الحکمه/ح5101)

بد اخلاقی و سوء خلق، از صفات بسیار ناپسندی است که تحمّل آن برای دیگران بسیار دشوار و گاهی ناممکن است و چنانچه یکی از زوجین به این رذیله مبتلا باشد؛ خانه و زندگی مشترک را به جهنّمی سوزان مبدّل می سازد؛ که تحمّل آن ناممکن می نماید.

در روایات اهل بیت علهیم السلام، آثار بسیار خطرناکی برای صاحب سوء خلق بیان شده که بسیار تکان دهنده است؛ از جمله اینکه، چنین شخصی اعمالش فاسد شده و از بین می رود؛ توبه اش پذیرفته نمی شود؛ زندگی اش سخت و دردناک شده و بدترین همنشین و همراه است؛ در واقع او مومن نیست؛ اهل آتش جهنّم است؛ دارای فشار قبر بوده و نفسش در عذاب است؛ اهل و عیالش از او دوری می کنند؛ راحتیش اندک است؛ رزق و روزیش کم است؛ به دوست و رفیق دست نمی یابد؛ به هدفش نمی رسد؛ زندگیش تیره و تار است و... (میزان الحکمه/باب سوء خلق) اینها، بعضی از آثار سوء خلق است که در روایات به آنها تصریح شده است.

دوستی ، از نوع نوجوانی

یکی از عوامل مهم در شکل‌گیری رفتارها، افکار، نگرش‌ها، احساسات، آرزوها و به‌طور کلی شخصیت نوجوانان، ارتباط با دوستان و همسن و سالان است.

 به‌طور نسبی می‌توان گفت که در شش سال اول زندگی، خانواده، در شش‌ سال دوم، معلمان و در شش سال سوم زندگی، همسالان و دوستان بیش‌ترین نقش را در تربیت و شکل‌گیری شخصیت هر فرد ایفا می‌کنند.

 بدیهی است که برقراری رابطه با دوستان و هم قطاران در هر دوره‌ای از زندگی واجد اهمیت است. اما در دوره ی نوجوانی با توجه به ویژگی‌ها و رفتارهایی که توام با نوجوانی است، به ویژه اینکه آنها خواهان مستقل شدن از خانواده، اثبات وجود و کسب هویت‌‌اند، اهمیتی مضاعف پیدا می‌کند. در این سلسله مقالات به تشریح ابعاد مختلف این موضوع می‌پردازیم.

دوست‌یابی در دوره نوجوانی

نوجوانی سن رفاقت و دوران دوستی‌هاست. نوجوانان در این سن عاشق دوستی و رفاقت‌اند. گاهی دوستی‌های آتشینی در این دوران پدید می‌آید که باعث مشکلاتی می‌شود. دوستی در این سن، بیش‌تر سطحی و کم‌تر عمیق است. با این حال، گاهی شدت دوستی و وابستگی به حدی است که نوجوان خانواده خود را رها می‌کند و حتی حاضر است برای دوست خود جانش را فدا نماید.

راهی برای رسیدن به تفاهم بین همسران

زن‌ و شوهری‌ که‌ پایه‌ و اساس‌ زندگی ‌شان‌ مهر و محبت‌ است، حق‌ دارند از هم‌ متوقع‌ باشند. در پی‌ توقع‌ نیز رنجش‌ یا اختلاف‌ به‌ وجود می ‌آید. بنابراین‌ زوج ها نباید از اختلاف‌ بترسند و بایستی‌ آن‌ را طبیعی‌ و گریبان گیر هر زندگی‌ مشترک‌ محسوب‌ کنند. البته‌ آن‌ را دست‌ کم‌ هم‌ نباید بگیرند و لازم است‌ سعی‌ کنند تا هرچه‌ زودتر رفع‌ شود. چگونه؟ پیش‌ از هر چیز، گفتگو یا مذاکره‌ در این‌ زمینه‌ راه گشاست. اما از بسیاری‌ شنیده‌ایم‌ که‌ از گفتگو نتیجه‌ عکس‌ گرفته‌ اند و به‌ جای‌ این‌ که‌ مشکلشان‌ حل‌ شود، اختلاف‌ بیشتری‌ پیدا کرده‌اند؛ چرا؟! چون‌ راه‌ گفتگو را درست‌ نرفته ‌اند یا نمی ‌دانند.

کسی‌ که‌ قادر نیست‌ خوب‌ مذاکره‌ کند، با یکی‌ از دو مشکل‌ مهم‌ زیر یا هر دو مواجه‌ است:

1. از مهارت های‌ کلامی‌ برخوردار نیست؛
یعنی‌ نمی‌ داند حین‌ مذاکره‌ چه‌ بگوید یا چه‌ رفتاری‌ داشته‌ باشد که‌ گفتگو به‌ نتیجه‌ مثبت‌ برسد. اگر بیندیشیم‌ که‌ بهتر است‌ چه‌ بگوییم‌ و چه‌ نگوییم، نیمی‌ از مشکل‌ حل‌ است؛ زیرا به‌ مهارت‌ کلامی‌ دست‌ یافته‌ ایم. حال‌ می ‌ماند عملی‌ کردن‌ این‌ روش‌ که‌ خود هنری‌ است.

2. ومین‌ عامل‌ شکست‌ مذاکرات، خشم‌ و عصبانیت‌ یک‌ یا هر دو طرف‌ است؛
یعنی‌ فرد از مشکل‌ پیش ‌آمده‌ آن‌ قدر عصبانی‌ شده‌ که‌ نمی ‌تواند خشم‌ خود را مهار کند و حین‌ مذاکره‌ آن‌ را ابراز می ‌کند. در نتیجه طرف‌ مقابل‌ هم‌ که‌ در حد خود خشمگین‌ است، مقابله ‌به ‌مثل‌ می ‌کند و خدای‌ ناکرده‌ کار به‌ جاهای‌ باریک‌ می ‌کشد. بعضی ها چه‌ زن، چه‌ مرد متأسفانه‌ از واقعیت‌ فرار می ‌کنند و گله‌ گذاری‌ نیز یکی‌ از همین‌ واقعیت هاست‌ که‌ از آن‌ می‌ گریزند (منظور گله‌ گذاری‌ از نوع‌ خوب‌). اگر شما اکنون‌ مشکل، رنجش‌ یا اختلافی‌ را حل‌ نکنید، روی‌ هم‌ تلنبار می ‌شود و وای‌ از آن‌ روز که‌ فرد به‌ حالت‌ انفجار برسد! وقتی‌ شما پر از تنش، خشم‌ یا نفرت‌ هستید، پس‌ از صحبت‌ تخلیه‌ می‌ شوید. تخلیه ‌شدن‌ باعث‌ آرامش‌ فرد می‌ شود و او دیگر کینه ‌توزانه‌ برخورد نمی‌ کند. همچنین‌ نمی‌ خواهد عالم‌ و آدم‌ حق‌ را به‌ او بدهند و جانبش‌ را بگیرند.

حضور زن در صحنه سیاست

قرآن کریم مؤمنین راستین را چنین معرفى مى‏کند که:

إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِینَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَإِذَا کَانُوا مَعَهُ عَلَى أَمْرٍ جَامِعٍ لَمْ یَذْهَبُوا حَتَّى یَسْتَأْذِنُوهُ 1

یعنى مؤمنین راستین کسانى هستند که هم از نظر عقیده به خدا وپیامبرش معتقدند و هم از نظر درک مسائل اجتماعى و هوش جمعى، جامعه را خوب مى‏شناسند و در مسائل جمعى همواره حضور دارند و منزوى نیستند. واذا کانوا معه على امر جامع لم یذهبوا حتى یستاذنوه امر جامع، همان مسائل جمعى یک نظام است. مثلا نماز جمعه یک امر جامع است، تظاهرات علیه طغیان واستکبار، حضور در انتخابات، تایید رهبرى و مسؤولین اسلامى، تایید خدمتگزاران راستین، امر به معروف عمومى ونهى از منکر جمعى و صدها نمونه از این قبیل همه امور جامع هستند. لذا خداوند مى‏فرماید مؤمنین راستین کسانى هستند که در هیچ امر جامع رهبرشان را تنها نمى‏گذارند و بدون کسب اجازه از مقام رهبر، صحنه را ترک نمى‏کنند که قصه حنظله غسیل الملائکه در ذیل همین بخش از آیات آمده است که به اجازه رسول خدا صلى الله علیه و اله موقتا صحنه جنگ را ترک کرده است.

سوده دختر عمار بن الاسک همدانى که قصه‏اش جزو قصص معروف و ناب تاریخ است، هم از هوش اجتماعى برخوردار بود و هم شرکت در صحنه سیاست را وظیفه خود مى‏دانست. او فکر این نبود که گلیم خویش را از آب بیرون برد، ویا از هیات حاکم امویان هراسى بر دل راه دهد، و اگر مشکل خودش حل شد بدان بسنده کند و از رنج دیگران غافل باشد، ولى باید توجه داشت که تبلیغات پیرامون اشخاص، بسیار مؤثر است، سر این که اباذر رضوان الله علیه از جهت مبارزه شهره آفاق شده است، براى آن است که مبارزات قولى وعملى او در کتابها به ثبت رسیده و در سخنرانیها طرح گردیده است.

اگر کارهایى که زنان، اباذرگونه، در جنگها و صحنه‏هاى سیاسى اسلام کردند، دهها بار گفته مى‏شد وبه صورت فیلم تبلیغى در مى‏آمد، و دهها کتاب در آن زمینه نوشته مى‏شد، آنگاه مشخص مى‏شد که زنها در پیشبرد مسائل نظامى در صدر اسلام همچون اباذر و مالک اشتر در صحنه بوده‏اند این‏گونه فعالیت‏ها در حالت‏سراء وضراء از زنان صدر اسلام فراوان به یاد مانده است که در این نوشتار به یک نمونه تاریخی اشاره مى‏کنیم تا نبوغ فکرى زنان و حضور آنان در صحنه‏هاى سیاسى و دفاع از اسلام، تبیین گردد.

احکام کفالت‏

مسئلۀ 2787:کفالت آنست که انسان متعهد و ضامن شود که هر وقت طلبکار و یا کسی که نسبت به دیگری ذی‎حق است یا ادعای ذی‎حق بودن را دارد- طوری که ادعای او قابل قبول است- بدهکار یا طرف را بخواهد، او طرف را احضار کند و به آنان تحویل دهد. فرق بین کفالت و ضمان در این است که متعلَق ضمان به معنای خاص فقهی، اموال و حقوق و منافع است و متعلَق کفالت انسان است، این نوع تعهد و ضمانت را «کفالت» و به کسی که ضامن و متعهد می‏شود، «کفیل» و به طلبکار یا ذی‎حق و یا مدعی ذی‎حق بودن، «مکفولٌ له» می‏گویند.

مسئلۀ 2788:کفالت از عقود است و در میان کفیل و صاحب حق که مکفول له است واقع می‏شود و از عقود لازم است و بدون اقاله و قرارداد، حقّ به هم زدن آن برای کفیل و مکفول له و یا برای هر دو وجود ندارد.

مسئلۀ 2789:کفالت وقتی صحیح است که کفیل به هر لفظی ولو اینکه عربی نباشد، یا با عملی به صاحب حق بفهماند که متعهد و ضامن می‏شود هرگاه بدهکار، خود یا طرفش را بخواهد، او را حاضر کند و به او تحویل دهد و او نیز قبول کند.

فلسفه ی تعدد زوجات پیامبر (ص)

نگرشی کوتاه به فرهنگ ازدواج شبه جزیره عربی در عصر رسول خدا (ص)

در زمان پیامبر (ص) فرهنگ ازدواج مردم آن سرزمین ، ویژگی های خاصی اعم ازچادرنشینی ، وضع اقتصادی بسیار بد و اسفناک ، محرومیت از امکانات طبیعی از یک سو و تمرکز ثروت منطقه در دست برخی از سران مشرک مکه و طائف ، و نیز یهودیان مدینه و اطراف آن ، وضع را بر مردم آن سامان بسیار مشکل کرده بود .

آنان به دلیل فقر مادی و دست و پاگیری دختران در محیطی که همیشه آتش جنگ برافروخته بود و نیز به جهت اسیر شدن آنان به دست دشمنان در جنگ ، و به فحشا کشیده شدن  به دختر علاقه ای نداشتند و برخی نیز آن ها را زنده به گور می کردند .

 با وجود وضعیت ناگوار اقتصادی ، گزینش همسر نوعی کمک به خانواده ی دختر و یا زن محسوب می شد

درچنین محیطی ، زن بیوه اگر شوهر نمی کرد ، زشت تلقی می شد . به مجرد آن که شوهرش می مرد یا از وی طلاق می گرفت و عده ی وفات یا طلاقش سپری می شد ، شوهری دیگر انتخاب می کرد ؛ همانند اسماء بنت عمیس که اول همسر جعفربن ابی طالب و بعد از شهادت وی همسر ابوبکر و پس از درگذشت وی ، به همسری علی بن ابیطالب (ع) درآمد .

در آن روزگارازدواج مهم ترین عامل وحدت و پیوند بین قبایل به شمار می آمد. با پیوند ازدواج بسیاری از درگیری ها فروکش می کرد .

حکمتها و اهداف ازدواجهای پیامبر چه بوده است ؟!

نگاهی به عوامل برکت زا و برکت زدا

رابطه معنویت و برکت

آن گاه که در سایه سار معنویت و تقوا، برکات معنوی بر مردم باریدن گیرد، برکت های مادی نیز کم کم رخ می نمایند و در این گونه موارد ظاهر می شوند:
1. فزونی در نان و غذا: رسول خدا(ص) می فرماید: «گرده ها و قرص های نان خود را کوچک بگیرید؛ زیرا با هر قرص کوچک نانی، برکت وجود دارد».
2. برکت در مال: با بخشش و انفاق مال، برکت مال فزونی می یابد و علی(ع) هم در اهمیت این امر می فرماید: «برکة المال فی الصدقه».
3. فرزند صالح: داشتن فرزندان صالح، از مظاهر خیر و برکت است. امام باقر(ع) درباره خیرآوری فرزند می گوید: «هیچ فرزندی بر عبدالمطلب هدیه نشد که برکتش از علی(ع) بیشتر باشد؛ مگر پیامبر خدا(ص)». این برکت ها در سایه عبادت و حق گرایی و وظیفه شناسی تداوم می یابد. دعا و ارتباط با خداوند، برکت های زندگی را زیاد می کند. احترام به بزرگ ترها نیز در افزایش رزق و روزی تأثیرگذار است. در برخی روایت ها آمده است: «سه چیز است که در آن برکت وجود دارد: معامله مدت دار، قرض به هم دادن و مخلوط کردن گندم و جو برای مصرف خانه، نه برای فروش».

ارتباط دختر و پسر با چشم چرانی

چشم مهمترین وسیله ارتباط انسان با جهان خارج است: می‌گویند 75 درصد آموزش، یادگیری و تأثیرپذیری انسان از راه چشم و 25 درصد از طریق بقیه حواس پنج گانه صورت می‌گیرد. چشم از اصلی‌ترین شاهراه‌های ورودی به پایتخت وجودمان؛ یعنی قلب و روحمان می‌باشد. چه خوب گفته‌اند شنیدن کی بود مانند دیدن .

با عنایت به ارزش و عظمت این نعمت و موهبت الهی، مدیریت و کنترل آن از اصلی‌ترین پیش نیازهای تربیت، تزکیه و رسیدن به آرامش و نشاط روحی، روانی و حفظ امنیت و ثبات اجتماعی به شمار می‌آید.

به همین دلیل اسلام عزیز توجه و تأکید ویژه‌ای به این امر مهم داشته و عاقبت و سرنوشت شومی را برای کسانی که نگاه خود را تحت کنترل و مدیریت خود ندارند پیش بینی نموده است.

این بحث مهم و کلیدی در حوزه روابط گروههای غیر همجنس بویژه روابط دختران و پسران از محوری‌ترین مباحث به شمار می‌آید که نباید مورد غفلت و فراموشی واقع شود، لذا در این بخش از مطالب بجاست نگاهی قرآنی و روانی را هر چند به اختصار مورد تأمل و توجه قرار دهیم، امید است، آنان که بدنبال روابط دینی و روانی سالم و آرام می‌باشند، مستندات محکمی را در اختیار داشته و با انگیزه و آگاهی بیشتر و تجربه مدیریت این شاهراه مهم کشور وجود خود همت گمارند.

در قرآن کریم در مورد کنترل چشم؛ آیاتی صریح و روشن آمده است که جای هیچ شبهه و ایرادی را برای افراد مسلمان در حوزه ارتباط بصری با نامحرم باقی نمی‌گذارد، توجه کنید:

در سوره نور، آیه 30 چنین آمده است: «قل للمومنین یغصُّوا مِن ابصارهم»؛ به مردان مؤمن بگو تا چشم از نگاه ناروا بپوشانند.

نسیبه در جنگ اُحد

احد چه جنگی بود؟!

احد یکی از جنگ های دفای اسلام به شمار می رود .در این جنگ خود حضرت رسول ،جنگ را رهبری می کردند و تدابیری را می اندیشیدند .این جنگ در سال 3هجری1 و به قولی 17 شوال 2  اتفاق افتاده است . دلیل اینکه نام آن احد نامیده شد ، این است که این جنگ در  مکانی به نام احد اتفاق افتاده بود . دراین جنگ عده ی اندکی تا آخر در کنار رسول باقی ماندند ، که یکی از آنان زنی به نام   " نسیبه بنت کعب الانصاریه " مشهور به " امّ عماره "  بود .

نسیبه در میدان جنگ

وقتی که به اطرافمان نگاه می کنیم ، بعضی ها را می بینیم که  از اول تا آخر زندگی شان درد و رنج است. اما به تنها چیزی که می اندیشند ، ایثار و فداکاری برای خداست . نسیبه یکی از اینها بود . زنیکه در زمان مهمی از تاریخ ، یار رسول خدا شد . او کسی بود که پیامبر در مورد او فرمود : " لمقام نسیبة بنت کعب الیوم خیر من مقام فلان و فلان "؛ مقام نسیبه در آن روز بهتر است از مقام فلانی و فلانی.3          

در مدینه دو طایفه وجود داشت . یکی از این دو ، قبیله بنی تجار بود . این قبیله در بین قبایل دیگر به آرام و سالم بودن معروف بود . درمیان این قبیله ، فردی به نام  کعب ، بسیار مشهور بود . کعب دخترانش را مثل بقیه اعراب به چشم برده نمی دید و در آن زنان که برای  زن ارزش و اهمیّت و حقی قائل نبودند ، آنها را آزاد می گذاشت . نسیبه یکی از دختران کعب بود . در ماجرای  « لیلة العقبه ی دوم » که از مدینه کسی جرأت نمی کرد با کسی مثل محمد بیعت کند ، نسیبه همراه خواهرش به پای سخنان رسول رفتند و بعد از سخنرانی های وی ، با او به عنوان اولین بیعت کنندگان زن ، همچون مردان بیعت کردند . وی  شجاعت و آزادی را در مکتب خانواده اش آموخته بود . پیامبر هم رو به آنان کرد و فرمود : بیعت شما زنان را  قبول کردم. 4

توصیه هایی در تداوم زندگی زناشویی

لزوم مشاوره در ازدواج 

عشق  و محبت بین زن و شوهر از ارکان اصلی نظام خانواده است؛ اما با گذشت زمان و سپری شدن شور و شوق دوران نخستین ازدواج، گاه این فکر به ذهن همسران می آید که بعد از چند سال زندگی میزان علاقه آنان نسبت به هم چقدر تغییر کرده است. برخی از آنان، هنگامی که در زندگی مشترک خود خدشه ای ببینند چنان از کوره در می روند و پل های پشت سر خود را خراب می کنند که دیگر نمی توانند روابطشان را نسبت به دیگری ترمیم کنند.

هدف از ارائه توصیه های زیر، آموزش برای ارتقای سازگاری و توجه کردن به ویژگی های مثبت یکدیگر،
افزایش اعتماد به نفس ، کاهش اضطراب  و تنش های موجود در جهت بهداشت و سلامت روانی است که موجب تداوم زندگی و جلوگیری از هم گسیختگی خانواده است.